Atık yönetiminin önemini aktarmak, bilinçli tüketime dikkat çekmek, çevre sorunlarına yerel yönetimler penceresinden bakarak çözümler üretmek ve ‘ne yapabilirizi’ ortaya koymak amacıyla organize eden çalıştay dört oturumda gerçekleştirildi. Oturumların her birinde uzman kişilerce farklı alanlarda sunumlar yapıldı.
ATIK BİR DERT DEĞİL, DEĞERDİR
Çalıştayın başlangıcında konuşan TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Helil İnay Kınay, “Bugün burada hep birlikte doğa ile bir arada yaşamanın, milyonlarca yıl yaşında olan dünyanın doğal dengesi içerisinde insanoğlu olarak bizlerin yarattığı etkilerin sonuçlarını yani atıkları konuşacağız. Bir taraftan tüketimimiz, varoluşumuz, nüfusumuzun artması, kentlerimiz ve kentlerde özellikle tüketen birer mekanizma olarak yarattığımız etkiler ile beraber bugün dünyada, ülkemizde ve her birimizin bulunduğu alanlarda bunun olumsuz sonuçlarını yaşıyoruz. Bu noktada artık var olmamızın sonuçlarının yarattığı bu yıkıcı etkilerle mücadele edebilmek adına tartışma
noktasından eylemlere getirmek için çok daha büyük adımlar atmamız gerekiyor. Kentlerde yaşayan bireyler olarak kentlerimizin bu mekanizmanın en büyük parçası olması itibariyle de en çok tüketen, en çok atık üreten, kirlilik üreten, kaynaklarımızı kontrolsüz bir biçimde kullanan kentler üzerinden yerel yönetimler düzeyinden başlayarak sürecin tüm paydaşları olarak bu sürecin neresindeyiz ve neler yapabilirizi değerlendirmek zorundayız. Artık düşünecek, kurgulayacak zamanımız yok. Atığın bir dert değil değer olduğu ve tüm yönleriyle kullanmamız gereken bir kaynak olduğundan hareketle atığı doğru üretmek ve yönetmek ile ilgili çalışmalar yaparken bu sürecin bir parçası olduğumuzu unutmamalıyız. Bu organizasyonda emeği geçen herkese teşekkür ederim” ifadelerini kullandı.
AKAY: “BİR DÖNÜŞÜM GEREKİYOR”
Atık yönetiminin doğru bir biçimde gerçekleştirilmesinin gezegen için önemine değinen Adana Seyhan Belediye Başkanı Akif Kemal Akay konuşmasında şunları kaydetti: “Dünyanın belki de en önemli konularından biri için buradayız. Kapitalizmin her şeyi bir meta haline getiren anlayışı ve ne pahasına olursa olsun daha fazlasını kazanmanın peşinde olması bizleri bugün ve gelecek için çok önemli sorunlarla karşı karşıya getirdi. Sanayi Devrimi ile birlikte fazla üretime bağlı olarak çok fazla tüketimin olduğu alanlarda bulunmaktayız. Bu fazla tüketim bizleri çevre kapasitesinin çok üzerine çıkartarak bugün çok önemli sorunlarla karşı karşıya bıraktı. Al, yap, kullan, at felsefesi ile bütün ham maddeler, kaynaklar bir şekilde yoğun olarak kullanıldı ve savruldu gitti. Kaynak tüketimi baskısı her noktada devam ediyor ve bizim gibi ülkelerde bu tüketim çok daha zor koşullarda olmamızın nedenleri haline geldi. Gezegenimizde yaklaşık yüz milyar tondan fazla kaynak ekonomiye aktarılırken bunların yüzde 60'ından fazlası atık olarak dünyaya dönüyor ve bunların getirdiği sorunlarla da yüz yüze kalıyoruz. Bu yüzde 60’ın ekonomiye kazandırılması bizler için artık kaçınılmaz hale geldi. Sürekli artan karbon izi ve sıkıntılar bizim bugün en önemli sorunlarımız halinde. Bizler atık yönetimini düzgün şekilde sağlarsak bir yandan ekonomiye katkı sunacağız bir yandan da dünyamızı kurtarmış olacağız. Bütün çabamız bunlar üzerine kurulu, artık bir dönüşümün sağlanması gerekiyor. Bizler üretmek zorundayız, üretimden yoksun olmamız en önemli sorunlarımızdan birdir. Bu üretime yönelirken kaynakları doğru kullanmalı ve israf ettiklerimizi üretimde değerlendirmek zorundayız. Toplantımız da bunlarla ilgili olacak, emeği geçen herkese teşekkür ederim; umuyorum toplantıda değerlendirilecek, yaşama geçirilecek fazla miktarda görüşe sahip oluruz.”
TUGAY: “DÜNYANIN SAHİBİ DEĞİL, PARÇASIYIZ”
Karşıyaka Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay da çalıştaya yönelik fikirlerini belirttiği konuşmasında şu ifadelere yer verdi: “Bugün bu salonda bugüne kadar yapılmış en güzel etkinliklerden birini gerçekleştiriyoruz. Göreve başladığımızdan bu yana çevre sorunları, atık yönetimi konularında bir anlayışı oturtmak için çabalıyoruz. Bu toplantıyı gerçekleştirirken bir yandan da hava olayları ile karşı karşıyayız. Kimi yerleri su basıyor, sorunlar yaşanıyor; İzmirliler bilir geçtiğimiz yıl da aynı şeyleri yaşamıştık. Denizin yükselmesi bir gerçek ama insanlar drenaj sistemlerinin yetersiz olduğunu düşünüyor, neden su basıyor sorusunun cevabını bulamıyorlar. Bir taraftan dünyanın çok önemli kurumları raporlar yayınlıyorlar, kutuplarda buzullar eriyor deniyor, sular yükseliyor yakında şehirler sular altında kalacak deniyor. Buna neden olan şey küresel ısınma, bunun da nedeni bireyler olarak dünyaya saldığımız karbon salınımı deniyor. Çok acıdır ki herkes kendini dünyanın sahibi sanıyor. Ama değiliz biz bu dünyanın bir parçasıyız; dünya bizi yok eder kendi varlığını sürdürmeye devam eder. Bu gerçeklerle yüzleşmek zorundayız, nerede hata yaptığımızı düşünmeli ve çözümler üretmeliyiz. ‘Doğadan neyi aldık, geriye ne verdik?’ Bu soruları düşünmeliyiz. Organik atıkların tekrar doğaya kazandırılması konusunu sevinerek izliyorum. Bu konuda toplumun talepleri olduğunu görüyorum. Pek çok belediye, vatandaşlarımız kendi organik atıklarını ya da kentlerimizde oluşan organik atıkları doğaya iade etmek için yollar arıyor, çalışmalar yapıyor. Ama fikir birliğimiz yok, eylem birliği yok; bir araya gelip daha güçlü bir ses olma yolunda yetersiz kalıyoruz. Bu çalıştay bu anlamda hepimize birer katkı sağlayacak.”
ATIK YÖNETİMİNE BİLİMSEL BAKIŞ
Çalıştayın ilk oturumu ‘Mevzuat, Kentsel ve Bilimsel Bakış’ konusunda İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Yıldız Devran başkanlığında gerçekleştirildi. Oturumu açan Devran, “Çevre fedakarlık isteyen bir başlık, bu fedakarlığı göstererek katıldığınız için teşekkür ederim” dedi. Çevre, Şehircilik, ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan Çevre Yüksek Mühendisi Hülya Çakır çevrimiçi bağlantı ile toplantıya katılarak oturumun ilk konuşmacısı oldu. Sıfır atık kapsamında biyobozunur atıklar başlıklı sunumunu payaşan Çakır, sıfır atığın önemini ve nasıl gerçekleştirilebileceğini anlattı. Türkiye’nin bu konuda faaliyete geçirdiği çalışmalar hakkında da bilgi veren Çakır, dünyada alınan önlemlerden de bahsetti. İzmir büyükşehir Belediyesi Atık Yönetimi Daire Başkanlığı, Atık Yönetimi Planlama ve Denetleme Şube Müdürü Sinem Savtekin İzmir ili organik atıkların geri kazanımı vizyonu hakkında yaptığı sunumuyla İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin faaliyetleri hakkında bilgi verdi, İzmir entegre atık yönetim planını aktardı. Oturumun son konuşmacısı olarak söz alan Ege Üniversitesi Biyomühendislik bölümünden Prof. Dr. Nuri Azbar da belediyelerde sürdürülebilir organik atık yönetimini değerlendirdi, eksikleri ele alarak tamamlanması için önerilerini dile getirdi. Ayrıca Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı hakkında da detaylı bilgi verdi.
YEREL YÖNETİMLERİN ÖNEMİ
İkinci oturum ise ‘Yerel Yönetim Uygulama Örnekleri’ başlığıyla gerçekleştirildi, bu oturumda atık yönetimi konusunda başarılı çalışmalara imza atan belediye temsilcileri çalışmaları hakkında bilgi verdi. İlk olarak Eskişehir Tepebaşı Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Müdürü Bahri Ağaoğlu sunum yaptı. Belediye olarak yürüttükleri “Organik Atığını Getir Kompostunu Al” projesinin detaylarından ve faydalarından bahsetti. Emrah Karan ise Denizli Merkezefendi Belediyesi tarafından hayata geçirilen Pet Kafe ve Mama Üretim Merkezi hakkında bilgi verdi, atık yönetimine katkıları konusunda sunum yaptı. Çalıştaya bizzat katılan Adana Seyhan Belediye Başkanı Akif Kemal Akay da Seyhan Belediyesi’nin konuya ilişkin çalışmalarından bahsetti. Kompost üretimi ve uygulaması hakkında bilgi verdi. Kartal Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Müdürü Dr. Dilek Karas, belediyenin çevreci tutumuyla gerçekleştirdiği uygulamalarını anlattı. Sebze ve meyve atıklarını yüksek verimli gübreye dönüştürmek için başlattıkları "Kırmızı Solucan Gübresi Üretim Projesi" hakkında bilgi verdi. Kars, adını ortaya çıkan verimli toprağın adlandırılış biçiminden alan Siyah Altın başlıklı bir sunum da gerçekleştirdi.
EKOLOJİK SORUMLULUK
‘Doğaya Dönüş, Bireysel ve Kurumsal Roller’ konu başlığıyla gerçekleştirilen üçüncü oturumda ise atık yönetiminin ekip işi olduğu vurgulanarak, iş birliği yapılması gerektiği belirtildi. Oturumda ilk olarak TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası’ndan Mehmet Pakkaner sunum yaptı. Pakkaner sunumunda kompost nedir, nasıl kullanılır sorularına cevap veren açıklamalar yaptı. Evde kompost yapımı hakkında bilgi verdi. TMMOB Peyzaj Mimarları Odası’ndan Elvin Sönmez Güler ise atık yönetiminde peyzaj konusunu ele aldı. Peyzaj atıklarının doğa esaslı dönüşümü ile ilgili sunum yaptı. Bağımsız araştırmacı Melek Göregenli ise çalıştaya farklı bir pencere açarak konuyu sosyal psikoloji bağlamında ele aldı. Göregenli, Ekolojik sorumluluk: İnsanın çevreci davranışının sosyal psikolojik arka planı isimli sunumunu katılımcılar ile paylaştı. Oturumda son olarak söz alan TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Helil İnay Kınay da atık yönetiminde sorumluluklar, kimiz, neredeyiz konu başlıklı sunumuyla yapılması gerekenleri anlattı.
KARŞIYAKA’NIN VİZYONU
Dördüncü ve son oturumda ise atık yönetimi Karşıyaka Vizyonu başlığıyla Karşıyaka penceresinden ele alındı. Doç. Dr. Koray Velibeyoğlu, ‘Döngüsel Kent Yaklaşımında Karşıyaka’ konu başlığıyla Karşıyaka Belediyesi’nin çalışmalarını aktardı. Arından Karşıyaka Belediye Başkan Yardımcısı Saadet Çağlın’ın moderatörlüğünde tartışma, soru ve cevap kısmı gerçekleştirildi. Çalıştayın sonunda tüm katılımcılara teşekkür belgesi takdim edilerek günün anısına yaşam, barış ve emeğin sembolü zeytin fidanı hediye edildi. Zübeyde Hanım Nikah Sarayı’nda gerçekleştirilen çalıştaya Karşıyaka Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, Adana Seyhan Belediye Başkanı Akif Kemal Akay, İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Yıldız Devran, Cumhuriyet Halk Partisi Karşıyaka İlçe Başkanı M. Serdar Koç, TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Helil İnay Kınay, İzmir Büyükşehir Belediyesi Atık Yönetimi Planlama ve Denetim Müdürü Sinem Savtekin, Ege Üniversitesi Biyomühendislik bölümü öğretim görevlisi Prof. Dr. Nuri Azbar, meclis üyeleri, bürokratlar, oda, dernek ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri katıldı.
