Koyunculuk işletmesinde karlılık ve işletmelerin gelecekleri için kuzular son derece önem taşır. Doğumdan itibaren sütten kesme ve besiye alınma dönemlerine kadar kuzuların bakım ve beslenmesine çok dikkat edilmelidir.
Kuzuların normal büyümesi ve sağlıklı olması için doğum ağırlığının 4,5-5 kg civarında olmalıdır. Gebe koyunların özellikle gebeliğin son dönemlerinde iyi beslenmeleri doğum ağırlığını etkilemektedir.
DOĞUM ÖNCESİ HAZIRLIK
Kuzulama zamanı yaklaşınca gebe koyunlara son 1,5 ayında kesif yem verilmelidir.Doğuracak koyunlarda diğer koyunlardan ayrılmalı ve özel bölmeye alınmalıdır.Bu bölümler temiz,sıcak,aydınlık,geniş ve kuru yer olmalıdır.Ayrıca yem ve mera hazırlığı yapılmalıdır.
DOĞUM SONRASI YAPILMASI GEREKENLER
Doğum sonrası kuzuların kurulanmasına yardım edilmeli, eğer güç doğum ve burun deliklerinin tıkanması gibi nedenlerden dolayı kuzuda halsizlik ve nefes güçlüğü varsa burun deliklerinin açılması gerekmektedir. Bunu sağlamak için ağızdan üflemek suretiyle ilk nefes verilir. Gerektiğinde ayaklar hareket ettirilerek, göğse hafifçe basınç uygulayarak yavru yaşama döndürülür. Kuzunun göbek kordonu bir karış kadar aşağıdan koparılarak düğümlenir. Ucu, tentürdiyotla dezenfekte edilir. Yeni doğanlarda henüz ısı regulasyon mekanizması gelişmediği için rüzgar , soğuk ve nemden fazla etkilenirler.
KUZULARIN BESLENMESİ
Doğumdan hemen sonra kuzular yaklaşık olarak 200 ml kadar ağız sütü(kolostrum)emerler.Ağız sütünü içirmezsek kuzular hastalanır ve gelişemezler.Bu nedenle ağız sütü mutlaka verilmelidir.Kuzular bir hafta boyunca anneleri ile doğum bölmesinde kalırlar.Sabah ve akşam emiştirme yapılır.Anne sütü yetersiz ise başka koyunlardan kolostrum sağılır ve biberonla kuzuya içirilir. İlk 1.5 – 2 ay boyunca, analarını istedikleri kadar emmeleri sağlanır. Koyunlar bu dönemde sağılmaz. Bir hafta sonra mera ve hava şartları uygun ise ana koyunlar meraya çıkarılır. Kuzular yaş gruplarına göre ayrılarak kuzu bölmesine konur.15.günden itibaren kaliteli kuru ot, kuru yonca ve kuzu başlangıç yemi konulur. Bol yapraklı ve iyi kalitedeki yumuşak çayır otları da otluk bölmesine koyulabilir. Böylelikle kuzular yavaş yavaş yemeye alışırlar.1 ay sonra kuzular meraya çıkartılabilir. Kuzu sürüleri anaçlardan ayrı otlatılmalıdır. Damızlığa ayrılan kuzular 3-4 ay anne sütü emmeye devam ederler. Süt kesimi sonrası erkek ve dişi kuzular ayrı sürüler halinde otlatılmalıdır. Meranın yanında günlük 200-300 gr kesif yem takviyesi yapılmalıdır.Kış mevsiminde doğan kuzular ise meraya çıkamadıkları için iyi kalitede kuru ot ve kuru yonca otu verilmelidir.Mümkün olduğunca kuzulara hububat samanı vermemeli çünkü kuzular samandan yeteri kadar faydalanamazlar.Erkek kuzulara günde 1 kg kuru ot veya kuru yonca otuyla 300-400 gr kesif yem,dişi kuzulara günde 700 gr kuru ot veya kuru yonca otuyla 200-250 gr kesif yem vermeliyiz.Kuzu bölmelerinde, kuzuların önlerinde devamlı olarak temiz ve ılık su ve yalama taşı bulunmalıdır.
